10 ciekawostek o stali

Stal służyła ludziom już od starożytnych wieków. Wytwarzano z niej broń oraz narzędzia, a obecnie jest jednym z najważniejszych materiałów stosowanych we wszystkich gałęziach gospodarki.

Stal jest stopem żelaza z węglem oraz z innymi pierwiastkami. Jest tym twardsza im udział węgla jest większy. Mimo to, zawartość węgla w stali z reguły nie przekracza 2%. O tym fakcie z pewnością nie wiedzieli starożytni Spartanie, którzy używali stali do wytwarzania broni, a robili to w procesie hartowania. Traktowali stal jako odmianę żelaza, nie jako stop.

Epoka żelaza
Mimo że starożytne ludy bardzo lubiły brąz, z którego wytwarzali broń, to jednak żelazo go wyparło, kończąc tym samym pewną epokę. Nie z powodu swoich właściwości a dzięki większej dostępności złóż i łatwiejszej obróbki.

Stal demasceńska
W średniowieczu wykorzystywana była do produkcji broni białej w krajach muzułmańskich, na Bliskim Wschodzie. Jest rodzajem najtwardszej stali wytwarzanej przez człowieka. Europejczycy w tamtych czasach nigdy nie opanowali jej procesu produkcji. Wytwarzano ją do 1600 roku, po tym czasie bez powodzenia próbowano ją odtworzyć w oryginalnej postaci.

Pajęczyna mocna jak stal
Pająk z gatunku Caerostis Darwini, żyjący na Madagaskarze, wytwarza pajęczynę mocniejszą od stali, a nawet kevlaru, substancji 5 razy trwalszej od samej stali.

Meteoryty
Przed nastaniem ery żelaza, źródłem stali stanowiły meteoryty, które na przestrzeni wieków lądowały na Ziemi. Z tego materiału wytwarzano broń.

Dziesiątki wież Eiffela
Gdzie przetwarza się najwięcej tego surowca na świecie? Stany Zjednoczone każdego dnia przetwarzają ogromne ilości stali, którą można by wykorzystać do wybudowania 25 wież Eiffela oraz 71 Statui Wolności.

Planetoidy kopalnią żelaza
Złoża żelaza na Ziemi wystarczą naszej cywilizacji jeszcze na blisko sto lat. Natomiast planetoida (16) Psyche z pasa głównego zawiera taką ilość żelaza, która zaspokoiłaby potrzeby ludzi na miliony lat do przodu. Szacowana wartość Psyche jest 100 razy większa od całej światowej gospodarki!

Wszystko kręci się wokół gwiazd
Gwiazdy podobne do Słońca o wyższym stężeniu żelaza, posiadają z reguły planety, które krążą wokół gwiazdy macierzystej dość blisko. Odwrotnie jest w przypadku gwiazd o mniejszym stężeniu. Okres orbitalny planet jest wówczas znacznie dłuższy. W konsekwencji krążą one dalej od swojej gwiazdy.

Żelazo w organizmach
Żelazo to niezbędny pierwiastek do życia dla prawie wszystkich organizmów żywych. Dla przykładu, jego niedobór u roślin może spowodować zakłócenia przebiegu fotosyntezy i chlorozę młodych liści.

Kto wydobywa najwięcej rud żelaza na świecie?
Do grona największych wydobywców żelaza na świecie zaliczamy Chiny, Australię, Brazylię, Indie czy Rosję. W każdym z tych państw ilość wydobycia liczona jest w setkach milionach ton rocznie.

Wystrzelony właz
Podczas testów jądrowych, jakie miały miejsce w Stanach Zjednoczonych w latach 50. XX wieku, wystrzelono w powietrze stalowy właz. Ważył on dwie tony i rozpędził się do prędkości 41 mil/s. Do dziś nie udało się go zlokalizować. Zniknął w przestrzeni kosmosu.